Gute Arbeit und Digitalisierung; Prozessanalysen und Gestaltungs-perspektiven für eine humane digitale Arbeitswelt

2015 – de Duitse vakbond voor de dienstensectoren (ver.di) heeft een paper uitgebracht over ‘goede arbeid en digitalisering’.  In deze uitgave worden door diverse auteurs analyses gepresenteerd en ontwerpperspectieven geschetst voor goede digitale arbeid.

Niet eerst digitaliseren en dan pas humaniseren

In het voorwoord stelt bondsbestuurder Lothar Schöder het volgende:

De digitale revolutie mag niet – zoals de eerste industriële revolutie –  tot een langdurige verslechtering van welvaart en welzijn voor een groot deel van de bevolking leiden. Eerst na jaren van (vakbonds-) strijd profiteerde het grootste deel van de bevolking van de voordelen van een hogere productiviteit: arbeidstijdverkorting, hogere lonen en sociale zekerheid. Dat kwam vooral doordat wetgeving werd afgedwongen ten aanzien van sociale zekerheid, arbeidsrecht, recht op coalitievorming en onderhandeling voor de vakbonden en medezeggenschapsrecht.

We mogen dit keer niet eerst digitaliseren en dan pas humaniseren.  

Sociale innovatie

De geschiedenis leert ook dat technische innovaties pas bijdragen aan vooruitgang in welvaart, welzijn en arbeidsomstandigheden als deze gepaard gaan met sociale innovatie.

De aanknopingspunten voor humanisering van de digitalisering die er nu liggen, zijn:

• Er is een soort ‘infrastructuur’ door de genoemde wetgeving en democratische rechten;

• Er zijn al ideeën (in deze uitgave aangehaald) over hoe bestaande wetgeving kan worden uitgebreid of aangepast in verband met de nieuwe uitdagingen;

• Het neo-liberale antwoord: ‘deregulering’ is niet het goede antwoord gebleken;

• Het Bonds ministerie voor Arbeid heeft in een Groenboek ‘Arbeit 4.0’ gesteld dat het project Industrie 4.0 alleen een succes wordt als in alle sectoren aandacht wordt besteed aan goede arbeid. Maar het BDA wijst meer regulering af.

Ontwerpcriteria

Net zoals de vakbonden eerder antwoorden hebben ontwikkeld op het Taylorisme, Fordisme en de functionele inrichting in de industrie moeten er nu ontwerpcriteria voor de hele digitale economie worden ontworpen.

Zo moet worden voorkomen dat werknemers blootstaan aan stress en werkdruk, dat er sociale ontwrichting door globalisering ontstaat en dat minder beschermende arbeidsnormen gelden onder het mom van zelfsturing.

Digitalisering moet de menselijke arbeid ondersteunen en niet andersom. Daarom moet de verandering van onderop ontwikkeld worden. Digitalisering levert daar zelf de middelen voor; het biedt allerlei kansen voor werknemers om meer autonomie in hun werk te hebben. 

Inhoud van het paper

De bijdragen van diverse auteurs zijn verdeeld in vier delen.                

Het eerste deel gaat over het ver.di programma met bijdragen over:

• De menselijke maat van digitalisering; perspectieven voor vakbondspolitiek;

• Medezeggenschap in de wereld van digitale arbeid;

• Privacy van werknemers;

• De Europese dimensie van digitale arbeid;

• Verzekeringen voor ZZP-ers.

Het tweede deel draagt als titel: ‘Van crowdsourcing tot scholingsstrategieën’  en de bijdragen betreffen:

• Crowdsourcing en Crowdwork als nieuwe arbeidsvormen;

• Arbo-beleid  met ‘agile’ methodes;

• Social media in het bedrijf. Uitdagingen voor werknemers en vertegenwoordigers;

• Vervolgopleidingen in de IT-branche;

• Kwaliteit van de arbeid in de IT sector;

• De cao en het gezondheidsmanagement van IBM;

• Digitalisering in de gezondheidszorg;

• Journalistiek en digitalisering.

Het derde deel betreft een case: Amazon en bevat de bijdragen:

• De case Amazon: werken en kopen in de online shop;

• Medewerkers worden regelmatig gecontroleerd! Digitalisering bij Amazon;

• Seizoenswerk – Fragmenten uit het boek.

Het vierde deel bevat de bijlagen:

• Gute Arbeit in Zeiten des digitalen Umbruchs!  Een vakbondsverklaring van sept. 2014;

• Gute Arbeit und Gute Dienstleistungen im digitalen Zeitalter . Een gezamenlijke verklaring van ver.di en het Bondsministerie voor Economie;

• Würde, Selbstbestimmung, Solidarität und Gute Arbeit in der digitalen Gesellschaft! . Rede van de voorzitter van ver.di in juni 2015;

• Nächste Schritte für Gute Arbeit in der digitalen Gesellschaft. Gezamenlijke verklaring van ver.di en het Bondsministerie voor Arbeid.

Referentie

Gute Arbeit und Digitalisierung. Prozessanalysen und Gestaltungsperspektiven für eine humane digitale Arbeidswelt‘  Uitgave: vereinte Dienstleistungs-gewerkschaft, (ver.diBereich Innovation und Gute Arbeit). Berlin, sept.2015.

Het paper is als bijlage toegevoegd.

Kenmerken