Industrie 4.0 und soziale Innovation - Fremde oder Freunde?
Industrie 4.0 en Sociale Innovatie
2016 –
Onder ‘arbeidspolitici’ bestaat consensus over de theorie dat het van het concrete sociotechnische ontwerp afhangt met welke voor- of nadelen de realisatie van Industrie 4.0 gepaard gaat. Daarom moeten Sociale Innovaties bijdragen aan de implementatie van mensgerichte en op participatie gerichte vormen van herontwerp van arbeidsorganisaties. Maar theoretische inzichten op het gebied van sociale innovatie worden over het algemeen niet ter harte genomen en niet systematisch in Industrie 4.0 geïntegreerd.
In deze korte studie wordt een kritische evaluatie van Industrie 4.0 gepresenteerd vanuit het perspectief van het concept ‘Sociale innovatie’ zoals dat door de het onderzoeksinstituut voor maatschappelijke ontwikkeling (FGW) in Dortmund is ontwikkeld. Vanuit deze invalshoek wordt duidelijk dat door een technocratische visie, Industrie 4.0 een alomvattende aanpak van innovatie mist en tot een problematische vernauwing van de digitale agenda leidt.
Het debat over Arbeid 4.0 brengt hier verder reikende impulsen en maakt de ontwikkeling van conceptuele alternatieven mogelijk.
Hoofdpunten
De hoofdpunten uit het rapport zijn:
-
De kritiek op Industrie 4.0 luidt samengevat:
-
het programma heeft een speculatief karakter;
-
er zijn overdreven verwachtingen ten aanzien van het belang en de economische en sociale voordelen;
-
het veronachtzaamt de risico’s, de benodigde investeringen, duurzaamheid en visie;
-
het toont weinig gevoeligheid voor maatschappelijke uitdagingen;
-
het onderbelicht alternatieven op het gebied van digitale transformatie.
-
-
Tweede punt van kritiek is dat Industrie 4.0 niet aansluit bij de holistische high tech strategie van de Federale regering en van de expertgroep voor onderzoek en innovatie (EFI).
-
Hiermee wordt Industrie 4.0 niet afgewezen, integendeel. Het is echter noodzakelijk om de digitale transformatie niet alleen vanuit het economische en industrie-perspectief te bekijken, maar het digitale potentieel te verkennen ten aanzien van industrie én (nieuwe) diensten, nieuwe business modellen en met het oog op de oplossing van maatschappelijke problemen.
-
Met name de versterking van het Platform Arbeiten 4.0 kan bijdragen aan een holistische strategie.
Referentie
Ralf Kopp, Industrie 4.0 und soziale Innovation – Freunde oder Fremde? (Oktober 2016), FGW-Studie. Digitalisierung von Arbeit 02. De studie is opgenomen als bijlage.
