Kiezen voor kenniswerkers; Vaardigheden op de arbeidsmarkt voor kenniswerkers

2013 – De Adviesraad  voor Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) heeft op verzoek van de ministeries voor OCW en EZ een advies uitgebracht over het oplossen van de bestaande mis match tussen de vraag naar en het aanbod  van kenniswerkers.

Achtergrond

Kenniswerkers zijn belangrijk en bepalend voor het innovatieve vermogen van de samenleving. De AWT noemt ‘innovatieve vaardigheden en autonomie in het functioneren’ de onderscheidende kenmerken van kenniswerkers. Opleidingsniveau is niet voldoende onderscheidend. In dit advies schetst de raad aan de hand van de Nederlandse Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) wie de kenniswerkers in Nederland  zijn, waar ze werken en wat ze belangrijk vinden. Een klein percentage van de werknemers vindt zichzelf kenniswerker: 12 – 13%. Van deze groep werkt slechts 27% in één van de topsectoren.

Mis match

Er is sprake van drie soorten mis match:

De verticale mis  match:  dit betreft het onderwijsniveau. Er moet een balans zijn in opleidingsniveaus, niet perse zo veel mogelijk werknemers met een zo hoog mogelijke opleiding. Er is thans vooral een tekort aan middelbaar opgeleiden met de vaardigheden van een kenniswerker.

De horizontale mis match: er zijn nu te weinig afstudeerders in de sector bètatechniek.

De vaardigheden mis match: er zijn te weinig kenniswerkers met innovatief vermogen.

Aanbevelingen:

De AWT doet vier aanbevelingen aan overheid, werkgevers en onderwijsinstellingen.

1.  Maak een ‘actieplan vaardigheden’
Dit actieplan moet er toe leiden dat er meer inzicht, aandacht en bewustzijn in het veld zijn voor de rol van vaardigheden van kenniswerkers en dat er duidelijkheid is over de respectievelijke rollen van overheid, werkgevers en onderwijsinstellingen bij de implementatie van beleid ter stimulering van vaardigheden.

2. Stimuleer (toekomstige) werknemers om kenniswerker te worden door te investeren in vaardigheden:

a. Stimuleer onderwijsinstellingen om in hun opleidingsprogramma’s naast vakkennis ook de ontwikkeling van alfa, bèta en gamma vaardigheden op te nemen;

b. Besteed in dit verband extra aandacht aan het middelbaar onderwijs;

c. Stimuleer ‘learning on the job’; werkgevers moeten meer gelegenheid geven voor uitwisselingsprogramma’s en sabbaticals. De overheid zou de ‘kenniswerkersregeling’ nieuw leven in moeten blazen;

d. ‘intrapreneurship’, werkgevers moeten meer ruimte bieden voor intern ondernemerschap; de overheid zou het topsectorenbeleid moeten gebruiken om dit te stimuleren.

3. Geef regio’s meer experimenteerruimte voor kenniswerkersbeleid. Samenwerking tussen regio’s en rijk moet resulteren in maatwerk in kenniswerkersbeleid voor elke regio. Arbeids-en talentenpools zijn een goed middel.

4. Stimuleer geografische mobiliteit van (potentiele) kenniswerkers;

In dit beleid moet de employability van de kenniswerker centraal staan. De nationale overheid moet het aantrekken van Europese/buitenlandse kenniswerkers faciliteren door:

• grensoverschrijdende arbeid aantrekkelijker te maken, o.a. door minder bureaucratie,
• branding van Nederland en Nederlandse regio’s,
• vormen van arbeidspools met sector gerelateerde regio’s in het buitenland.

Referentie
AWT (2013), Kiezen voor kenniswerkers. Vaardigheden op de arbeidsmarkt voor kenniswerkers. AWT-rapport nr. 81. ISBN: 9789077005620. 
Rapport is te down loaden via:  https://www.awt.nl/publicaties/kiezen-voor-kenniswerkers/item589

Thema: Innovatie & Innovatievermogen, Intrapreneurship, Talentontwikkeling

Bron: rapport

Sector: niet specifiek

Kenmerken