Kortcyclische arbeid, kan het ook anders? Zoektocht naar organisatorische oplossingen voor kortcyclische arbeid in de voedingsindustrie
2016 – Flanders Synergy voerde in opdracht van en in samenwerking met IPV (Opleidingen en Personeelsadvies in de voedingsmiddelen industrie in België), een onderzoeksproject uit naar de verbetering van kortcyclische arbeid (KCA) in de voedingsindustrie. Het eindresultaat is een brochure die tracht inzichten te geven in de problematiek en een aantal arbeidsorganisatorische oplossingen aan te reiken. Het betoog wordt ondersteund door diverse cases als voorbeeld te stellen. (De brochure is als bijlage opgenomen)
KCA
In veel bedrijven in de voedingsmiddelen industrie is een groot deel van het werk kortcyclisch. Dat hangt samen met hoe het werk georganiseerd is. Kortcyclisch werk kan daarom alleen teruggedrongen worden door alle niveaus in de organisatie aan te pakken: de functies, de teams, de afdelingsstructuur en de arbeidsorganisatie en de strategie.
En KCA terugdringen dat wil je, want: 1) het is niet efficiënt, 2) het is schadelijk voor de psychische en fysieke gezondheid van de medewerkers en stompt hen af en dat maakt dat zij niet kunnen en willen bijdragen aan de innovatie en wendbaarheid van de onderneming en 3) bedrijven zijn verplicht te investeren in het welzijn en de gezondheid van de werknemers.
Oplossingen
De brochure schetst in vier stappen en op een heel praktische manier hoe kortcyclische arbeid aan te pakken.
Niveau van Individuele functies en medewerkers
Op het niveau functies kun je vooral aan hulpmiddelen en ergonomische verbeteringen denken. Geadviseerd wordt een werkgroep Ergonomie op te richten waarin operators, lijnmanagers, technici en ergonomen samen alle functies in kaart brengen, de problemen analyseren en oplossingen bedenken, testen en uitvoeren.
Niveau van het team
Het team biedt de mogelijkheid om niet alleen de afzonderlijke taken en omstandigheden in een functie te verbeteren maar ook om mensen over diverse taken aan één of meerdere productielijnen te laten rouleren of roteren. Daarnaast kan de functie ook verbreed worden door één werknemer meerdere op elkaar volgende stappen in het proces te laten uitvoeren in plaats van één enkele taak waardoor de cyclus langer wordt: taakverbreding. Van taakverrijking is sprake als teamleden naast hun productietaken ook regelende (organiserende of ondersteunende taken) gaan doen. De auteurs introduceren een bekend model 5S voor het toekennen van stertaken aan teamleden..
Niveau van de afdelingen
Binnen de teams van een afdeling is er vaak nog onvoldoende variatie te vinden om werkelijk uitdagende functies te creëren. Dat komt door de traditionele functionele indeling van veel bedrijven, er zijn meestal een voorbewerkingsafdeling, bereidingsafdeling, verpakkingsafdeling en een logistieke afdeling,
Voor de oplossing adviseren de auteurs hier: ‘volg het varken’. Ze bedoelen daar mee dat de inrichting van de organisatie de werkstromen zou moeten volgen. De medewerker volgt het product (het varken) van de ene bewerkingsstap naar de volgende. Dat zou het proces efficiënter kunnen maken en het werk minder kortcyclisch en meer uitdagend. Uiteindelijk kan deze productiestroom- gerichte structuur getransponeerd worden naar de teams. Teams bestaan dan uit de productie- en logistieke mensen en technici die samen een productlijn runnen.
Voor de opvang van pieken in de productie stellen de schrijvers een soort van ‘celdeling’ voor. Er worden dan parallelle teams gevormd waarin vaste en getrainde mensen samenwerken met minder ervaren medewerkers.
Strategisch niveau
KCA staat innovatie en wendbaarheid in de weg. En de markt stelt daaraan wel steeds meer en hogere eisen: snelle levering, diverse varianten product, diverse verpakkingen en maten daarin etc. Men moet ook voorop lopen met vernieuwingen. Daarvoor is alle grijze massa in het bedrijf nodig en dus werk waarin die grijze massa wordt gebruikt en uitgedaagd. Ook als een bedrijf groot groeit kan dat, door het vormen van teams rond orderstromen in plaats van rond gespecialiseerde bewerkingen.
Meer mogelijkheden om uitdagend werk te creëren kunnen ook ontstaan uit een andere taakverdeling tussen bedrijven. Het kan bijvoorbeeld de moeite waard zijn om activiteiten die eerder uitbesteed werden terug te halen. Denk bijvoorbeeld aan onderhoud, reiniging, voorraadbeheer, opslag, logistiek.
Cases
De cases betreffen de bedrijven: Ardo, Duva, Mulder Natural Foods, Univeg, Westvlees.
Referentie
De auteurs van de brochure zijn: Frank De Craecker, Lieze Drees, Lieven Eeckelaert en Seth Maenen
Kenmerken
