Lerende en Innovatieve organisaties
Lerende en innovatieve organisaties
Een organisatiemodel met praktijkvoorbeelden
2019 – In het TNO rapport ‘Lerende en innovatieve organisaties’ worden een model voor ‘Innovatieve en lerende organisaties’ gepresenteerd en de resultaten beschreven van een toetsing van het model in drie casestudies.
Aanleiding en Doel van het onderzoek
De auteurs hebben een theoretisch model ontwikkeld om leren en innoveren te faciliteren omdat dat steeds belangrijker wordt voor organisaties.
Het Model
Het model is gebouwd op inzichten verkregen uit de theorieën over: informeel leren, de lerende organisatie, sociale innovatie (sociotechniek) en intrapreneurship. Het model kent vier ‘lagen’, van buiten naar binnen: 1) de omgeving van een 2) organisatie 3) collega’s en leidinggevenden en 4) de medewerker en zijn/haar taken. Het is een ‘genest’ model.
Bij de medewerker gaat het om diens persoonskenmerken, lerend en innovatief vermogen, motivatie en betrokkenheid. Van de taak of functie zijn belangrijk: de volledigheid en variatie, de autonomie, de balans tussen regelmogelijkheden en taakeisen en de balans tussen doen en reflecteren.
Bij collega’s en leidinggevenden gaat het om: steun, participatie, rolmodellen, vertrouwen en veiligheid, diversiteit, interactie en feedback.
Op organisatieniveau worden genoemd: transparantie, lange termijn, opleiding en training, ondersteunende technologieën.
Ten aanzien van de omgeving zijn belangrijk: externe focus en interacties en mobiliteit.
Cases
Om het model verder te concretiseren hebben de onderzoekers het getoetst in 3 bedrijven door daar casestudies te doen. Het betreft IT-bedrijven, een kleine: Surfly een middelgrote: Experius en een grote: IBM Client Innovation Centre Groningen. De casebeschrijvingen zijn elders in deze Kennisbank opgenomen (zie de links hieronder).
Conclusies
De concepten leren en innoveren zijn nauw aan elkaar gerelateerd. Voor innoveren is leren nodig. De factoren die innovatief gedrag en (informeel) leren bevorderen overlappen. Het model met vier lagen is goed bruikbaar om leren en innoveren in bedrijven te beschrijven en te faciliteren.
Enkele observaties bij vergelijking van de cases:
In alle drie de bedrijven wordt gewerkt met kleinschalige, multidisciplinaire teams die integraal verantwoordelijk zijn voor product of dienst. Naarmate het bedrijf groter is, is dat meer geformaliseerd in zelfsturende of semi-zelfsturende teams.
Transparantie en (informeel) kennisdelen wordt lastiger naarmate de organisatie groter is en behoeft dan meer technologische ondersteuning.
Leren en innoveren is voor iedereen in de organisatie van belang. De snelheid van veroudering van kennis verschilt per beroep of type kennis.
Veel factoren en inzichten lijken vanzelfsprekend maar zijn het in de praktijk niet.
Vervolg
Dit onderzoek krijgt een vervolg. Er zal een diagnosetool worden ontwikkeld, gebaseerd op het model. Hiermee kan een organisatie zelf onderzoeken op welke factoren zij al goed scoort en waar verbeteringen nodig zijn.
TNO zal vervolgens met externe partijen diverse interventies ontwikkelen die organisaties na toepassing van de diagnosetool kunnen inzetten om het eigen leervermogen en de innovatiekracht te verhogen.
Referentie
Torrre, van der, W.; Verbiest, S.E.; Preenen, P.T.Y.; Tooren, van den, M.; Bergh, van den, R.; Koopmans, L. (2019) ‘Lerende en innovatieve organisaties. Een organisatiemodel met praktijkvoorbeelden.’ Leiden: TNO, R11735. Onderdeel van het programma ‘Future of Work’.
Het rapport is als bijlage opgenomen.
Luister ook naar de presentatie van Linda Koopmans over het model en de cases op het SER Festival Ontwikkeling telt:
Het creëren van een lerende en innovatieve organisatie: een theoretisch model en praktische aanpak.
Van de drie casestudies zijn aparte items opgenomen in deze Kennisbank: Surfly: https://www.kennisbanksocialeinnovatie.nlhttps://wp.kennisbanksocialeinnovatie.nl/kennis/surfly/
Experius: https://www.kennisbanksocialeinnovatie.nlhttps://wp.kennisbanksocialeinnovatie.nl/kennis/experius/
IBM Groningen:
Thema’s: Innovatie en Innovatie vermogen
Sector: IT
Bron: Onderzoeksrapport, Cases
Kenmerken
