Visitatie; een nieuwe structuur voor een oude school
2016 – De Visitatie is een school voor Secundair onderwijs (Voortgezet onderwijs) in Mariakerke, België. De school doet sinds 2012 mee aan het project De Innovatieve Arbeidsorganisatie van Flandres Synergy (FS). Over deze case is een artikel opgenomen in het FS Leden Magazine: ‘Een nieuwe structuur voor een oude school’. Dat artikel is hieronder samengevat.
De sociale innovatie
De school voert een nieuwe organisatiestructuur in, gebaseerd op de principes van de Innovatieve Arbeidsorganisatie. 6 Interdisciplinaire teams van leraren, ondersteunend – en begeleidend personeel (8 tot 15 mensen) begeleiden een groep leerlingen zo lang mogelijk. Daarvan zijn twee teams verantwoordelijk voor de eerste graads opleiding (d.i. 1e + 2e leerjaar) en vier voor de diverse vakopleidingen van vier jaar (letters, cijfers, retail, office). Zij voeren ook expertiserollen (evaluatie of zorg, bijv.) en regelrollen (zoals planning of budgetbeheer) uit. Er zijn nog drie teams: een ondersteunend-, een pedagogisch- en een directie-team. Er is een team-overschrijdend overleg met een roulerende representatie uit de teams. Voorheen waren er vakdisciplinaire teams van leraren en teams van ondersteuners en werkgroepen voor de doorsnijdende kwesties.
Aanleiding
Vóór de vernieuwing ging het niet goed met de school. Er waren veel uitsluitingen (kinderen die van school moesten), veel gedragsproblemen bij leerlingen en veel leraren konden de werkdruk niet meer aan. Met de komst van een nieuwe directeur ging er een nieuwe wind waaien. De school ging participeren in het project van Flandres Synergy om daar vorm en richting aan te geven.
Aanpak
De eerste stap was de formulering van een visie. Daarvoor werd een groep van vrijwilligers uit het personeel opgericht. De opdracht om een visie te formuleren bleek niet gemakkelijk. Men heeft er twee jaar over gedaan. Maar nu is er dan ook een visie die door het hele korps gedragen wordt.
De tweede stap was de constructie van een nieuwe teamstructuur. Een eerste nieuw concept met teams gebaseerd op de graden (1e, 2e en 3e graad van telkens 2 leerjaren) werd getest in het schooljaar 2014–2015. Deze vorm werd niet geschikt bevonden. Diverse regeltaken waren niet gedelegeerd en een aantal werkgroepen bleef in stand. Dat zorgde eerder voor meer dan voor minder werk.
Een tweede structuur werd in het schooljaar 2015-2016 ingevoerd. Nu zijn wel alle regel- en expertisetaken gedelegeerd en er zijn geen werkgroepen meer.
Resultaten
De betrokkenheid van de leraren bij het schoolbeleid is enorm toegenomen. De band tussen collega’s is hechter geworden en dat geldt ook voor de band van leraren en begeleiders met de leerlingen. Er zijn bijna geen uitsluitingen meer en veel minder C-attesten (dat is: het jaar overdoen of gezakt voor het einddiploma).
Lessons learned
Het vormen van een gedeelde visie is een moeilijke en tijdrovende, maar noodzakelijke eerste stap. Het is lastig gebleken om mensen te motiveren om extra rollen, met extra verantwoordelijkheden op zich te nemen. Daarvoor zijn tijd en vele workshops nodig.
Referentie
Case Visitatie. ‘Een nieuwe structuur voor een oude school’. In: Flandres Synergy’s Leden Magazine – Nummer 7 – september 2016. Het artikel is als bijlage opgenomen.
Kenmerken
