Werken in een innovatieve arbeidsorganisatie

2015 – drie Vlaamse vakbonden: ABVV, ACV en ACLVB en de Universiteit Antwerpen hebben een werkmap gemaakt ter ondersteuning van vakbondsacties en –discussies over de Innovatieve Arbeidsorganisatie (IAO, vergelijk een sociaal innovatieve organisatie).

Korte inhoud

Deze werkmap is opgedeeld in drie grote delen:

1. Innovatieve arbeidsorganisatie in een notendop.

Dit deel betreft de theorie over IAO. Er worden ook praktijkervaringenuit diverse sectoren geschetst en tips voor vakbondsmensen gegeven.

De Innovatieve arbeidsorganisatie wordt gekenmerkt door: veel autonomie in de functies van de medewerkers, een gestroomlijnde of eenvoudige en hiërarchisch platte organisatie en overleg en samenwerking tussen werkgever en werknemers in het veranderingsproces en in strategische en tactische beslissingen. Deze organisatieveranderingen krijgen in de praktijk meestal vorm in zelfsturende teams waarin de leden multi-inzetbaar zijn.

De IAO leidt tot betere financiële resultaten én tot betere kwaliteit van de arbeid. Dat zijn de voordelen. Maar de auteurs adviseren: ‘Vermijd dat de innovatieve arbeidsorganisatie eenzijdig wordt ingezet om kosten te besparen.……’

2. Syndicale ervaringen

Het tweede deel is een aanzet tot een vakbondsanalysevan IAO: wat zijn de kansen en uitdagingen.

De auteurs stellen vast dat de IAO zowel positief als negatief kan uitpakken voor de werknemers.

Positieve effectenzijn bijvoorbeeld meer inspraak en betrokkenheid van werknemers, uitdagende functies, verhoogde opleidings- en doorgroeimogelijkheden, behoud van werkgelegenheid. Als negatieve effecten worden onder andere genoemd: verhoging van werkdruk en stress en toename van de onderlinge concurrentie zowel tussen individuen als tussen teams.

3. Syndicale tools

In deel drie worden tien vakbondsinstrumenten gepresenteerd. Ze helpen om een vakbondsstrategieuit te werken.

De tien instrumenten zijn:

Checklist IAO; hiermee kan men nagaan of in het bedrijf/de instelling al gewerkt wordt aan de innovatieve arbeidsorganisatie
IAO-hulplijn, geeft een overzicht van diverse diensten die men kan raadplegen (in Vlaanderen)
Veranderingsscan; hiermee kan men in kaart brengen wat er verandert in de takenpakketten van de werknemers. Dit t.b.v. het overleg met de werkgever.
Meerwaardemeter, om uit te zoeken wat de voordelen voor de werkgever en de werknemer zouden kunnen zijn.
Vragenlijst IAO; voor het verzamelen van informatie over IAO ten behoeve van het gesprek met de werkgever.
Belangenrooster, ondersteunt bijhet maken van lijstjes van voor- en nadelen voor werknemers en bedrijf, ten behoeve van het debat met de werkgever.
Werkbaarheidstoets; dit is een instrument om de gevolgen van IAO voor de kwaliteit van de arbeid te onderzoeken; welke nieuwe risico’s en de kansen bieden de nieuwe functies?
Diversiteitstoets; om te vermijden dat bepaalde risicogroepen uit de boot vallen.
Overlegfiche; dit instrument biedt ondersteuning bij het vastleggen van formele afspraken met de werkgever over IAO.
Memoblok sectoren; dit instrument heeft als doel de ervaringen in de sector te delen en van ervaringen van anderen te profiteren.

Referentie

‘Werken in een innovatieve arbeidsorganisatie. Basis voor een Syndicale strategie’. (2015) Saar Vandenbroucke- Vlaams ABVV, Dries Delissen-Jacobs- ACV, Dominique Kiekens– ISUA.

Thema’s: Arbeidsverhoudingen, Sociale innovatie, Innovatieve werkplekken

Sector: n.v.t.

Bron: boeken, instrumenten