De cao van de eenentwintigste eeuw; Samen een toekomstbestendige cao maken

2015 – De AWVN mengt zich met deze publicatie in de discussie over de houdbaarheid van de cao en spreekt zich uit voor vernieuwing van de cao, verwijzend naar eigentijdse cao’s die onlangs zijn afgesloten. Voor deze publicatie zijn mensen geïnterviewd die bij deze vernieuwde cao’s betrokken waren.

Waarom vernieuwen?
Er zijn een paar redenen om te cao te moderniseren.
Veranderde bedrijfsomstandigheden: werkgevers willen dat de cao bijdraagt aan hun organisatiedoelstellingen, zoals wendbaarheid,  kostenbeheersing en innovatie.
Vergroten betrokkenheid en mede-eigenaarschap van alle medewerkers.
Branches zijn op zoek naar mogelijkheden meer maatwerk voor individuele bedrijven te leveren in de bedrijfstak cao, zoals in een raam-cao.

Vormen van vernieuwing

Inhoud
In veel cao’s wordt het persoonlijk keuzebudget geïntroduceerd om maatwerk te leveren voor de gedifferentieerde behoeftes van werknemers. In plaats van collectieve seniorenbepalingen spreken sociale partners steeds vaker persoonlijke budgetten voor duurzame inzetbaarheid af.
Omdat er meer behoefte is aan flexibiliteit bij de inzet van medewerkers worden er bijvoorbeeld Interventies afgesproken in de arbeidstijdpatronen, zoals verruiming van het dagvenster en de introductie van een jaarurennorm.

Proces
Bij vernieuwing van het cao-proces zijn betrokkenen op zoek naar een andere manier van samenwerken tussen werkgever en vakbond, waarbij ook andere stakeholders, zoals medewerkers, ondernemingsraad (OR) en lijnmanagement betrokken worden.
Andere manieren van samenwerking beginnen vaak met het formuleren van een gezamenlijke visie op de toekomst van de organisatie of cao, een gesprek over belangen kan vruchtbaar zijn evenals het uitwerken van thema’s in paritaire werkgroepen en opties voorleggen middels internet enquêtes.

Toegankelijkheid van de cao
Cao-vernieuwing is ook gericht op het toegankelijk en beter leesbaar maken van cao teksten en het via internet beschikbaar maken voor alle medewerkers van ieders eigen arbeidsvoorwaarden.

Aanpak
Voor de aanpak bieden de vernieuwde cao’s een aantal tips:
a Betrek de andere partners vanaf de start;
b Ontwikkel gezamenlijk een visie op de toekomst;
c Kies een aanpak: project, pilot of proeftuin of een veranderprogramma;
d Bouw aan onderling vertrouwen;
e Betrek alle stakeholders bij het proces;
f Toon lef.

Voorbeelden van vernieuwde cao’s
De notitie bevat beschrijvingen van 10 vernieuwde cao’s van de volgende organisaties:
Nederlandse Spoorwegen.
Stamicarbon
ActiZ
Apotex Nederland BV
Nederlandse Vereniging van Banken
NN Investment Partners
Movares
Brancheorganisatie Energie NWb
Nederlands Uitgeversverbond
KPN.

Referentie
AWVN, ‘De cao van de eenentwintigste eeuw. Samen een toekomstbestendige cao maken’, Den Haag, 2015.
De publicatie is te downloaden via de link:
https://www.awvn.nl/actueel-site/Documents/PUBLICATIES-2015-CAO-VAN-DE-21STE-EEUW.pdf

Kenmerken