Gemeente Breda creëert een cultuur van ondernemend werknemerschap
2017 – Gemeente Breda heeft 1750 medewerkers in dienst.
Na een periode van zware bezuinigingen, vele structuurwijzigingen en een sterk hiërarchische aansturing is vanaf 2015 gekozen voor een andere aanpak waarvan het bevorderen van een cultuur van ondernemend werknemerschap deel uitmaakt. De casebeschrijving door Mirna Korteweg focust hier op.
De sociale innovatie
De gemeentesecretaris van Breda heeft samen met medewerkers als doel gesteld de koers van de organisatie te veranderen aan de hand van vier organisatieprincipes. Deze principes zijn: het versterken van het netwerkend vermogen van de gemeente om ook de verbinding met partners en burgers sterk te verbeteren, het verhogen van de flexibiliteit van de inzet van mensen en middelen, een doelmatiger bedrijfsvoering en het bevorderen van een cultuur van ondernemend werknemerschap.
De organisatie is op dit moment in transitie naar een programma-gestuurde organisatie, waarbij gewerkt wordt met verschillende thema’s die deel uitmaken van een vraag gestuurd programma dat aangestuurd wordt door een programmamanager. Binnen een programma vallen verschillende ketens, ook wel afdelingen genoemd, met afdelingshoofden. Daarbinnen werken teams met teamleiders. Binnen de bestaande hiërarchie worden bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden lager in de organisatie belegd. De medewerkers krijgen veel ruimte om te experimenteren, vooral in samenwerking met burgers.
Aanpak
Inspiratie en motivatie rond ondernemend werknemerschap en andere doelen komt vooral van de directeuren, die grotendeels nieuw aangesteld zijn na 2015 en vanaf 2016 een vaste groep vormen. Zij proberen open te staan voor discussie en ideeën van de medewerkers, hen ruimte te bieden om te experimenteren en voorbeeldgedrag te tonen. Om hen daarin te ondersteunen is een leiderschapsprogramma opgezet.
De focus in de koerswijziging van de gemeentelijke organisatie ligt op verandering in cultuur, mindset en gedrag van de medewerkers, niet op drastische verandering in structuur. Middels een opdrachtenmarkt waar medewerkers zich voor een opdracht kunnen inschrijven en door het bevorderen van het werken op basis van opdrachten, hoopt de gemeente ondernemend werknemers gedrag te bevorderen. Experimenteren met activiteiten in samenwerking met burgers worden gestimuleerd.
Vanuit het programma ‘top dienstverlening’ worden ketens van dienstverlening die dwars door de organisatie lopen met de klanten (burgers) en de medewerkers geanalyseerd en verbeterd waar dat nodig is. Deze evaluatie en reflectie draagt zo bij aan het leren van de medewerker. In de toekomst zullen de individuele feedback en reflectiemomenten veranderen in evaluatiegesprekken wanneer daar bij een van de partijen behoefte aan is.
Resultaten en lessons learned
Voor resultaten is het nog te vroeg. Wel zijn er positieve geluiden van externe partners en van de OR.
Een goede communicatie is van groot belang, bijvoorbeeld in dit geval over de werking van de opdrachtenmarkt. Tevens moet goed geregeld zijn dat de taken van een persoon die een opdracht gaat doen door zijn of haar team opgevangen kunnen worden. Ook moet de positie van iemand die een opdracht heeft afgesloten duidelijk zijn voor de betrokkene en voor zijn of haar oude team.
Vanuit de theorie gezien zou je kunnen verwachten dat de hiërarchische structuur van de organisatie nog hier en daar zou kunnen gaan wringen met het proces waarin werknemers zich ondernemend gaan gedragen.
Referentie
Mirna Korteweg, ‘Gemeente Breda creëert een cultuur van ondernemend werknemerschap.’ 2017, in het kader van afstudeerstage bij TNO en -scriptie voor masteropleiding ‘Management van HR en Verandering’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
