In de geest van de Sitter: uitdagingen nu en in de toekomst
2022 – Dit artikel is door een drietal leerlingen/volgelingen van Ulbo de Sitter geschreven ter gelegenheid van het 10 jarig bestaan van het Ulbo de Sitter Instituut.
Aanleiding
De schrijvers vinden dat er een reden is om ‘de geest’ van De Sitter op te roepen en terug en vooruit te kijken. Die reden is dat een nieuwe generatie aantreedt en zij willen aan hen overdragen en hen enthousiasmeren om te werken op basis van de Sociotechniek en de Sociotechniek verder te ontwikkelen in de geest van De Sitter.
Waarden en conceptueel instrumentarium
Aan de hand van De Sitters loopbaan schetsen de auteurs de waarden in instrumenten die hem inspireerden. Hij slaagde er uiteindelijk in om de systeemtheorie en de cybernetica te combineren met concrete toepassingsvraagstukken waarin waarden centraal staan. Het ging hem om effectieve en efficiënte productie én goede kwaliteit van arbeid en arbeidsverhoudingen.
In de eerste periode van zijn loopbaan was hij: machinist en socioloog; hij opereerde vanuit maatschappelijke betrokkenheid en het belang van structuur.
Hij werd daarna hoogleraar aan de TU Eindhoven en ontwikkelde een systeemtheoretische herformulering van de SocioTechniek. Hij verdedigde de ‘integrale aanpak’.
Gedurende de laatste periode van zijn loopbaan was hij hoogleraar in Nijmegen; daar introduceerde hij zijn integrale benadering van de SocioTechniek (Of de ‘Moderne SocioTechniek’) in de Bedrijfskunde. Daarmee had hij succes én ondervond veel weerstand.
Integraal en toepassingsgericht
Goede prestaties van de organisatie én goede kwaliteit van de organisatie, de arbeid en de arbeidsrelaties kan men realiseren door ‘de handelingscontexten te structureren. Daardoor worden medewerkers in staat gesteld en uitgenodigd (‘gemobiliseerd’) om zelf bij te dragen aan de maatschappelijke bijdrage van de organisatie. Dat bereikt men niet door dat af te dwingen met controlesystemen of controlerend management. De hoofdkenmerken van de Moderne SocioTechniek zijn: een integraal perspectief op de bedrijfskunde en een toepassingsgericht perspectief.
Het is zo’n nuttige theorie en aanpak omdat je geen algemene verhandeling hoeft te schrijven over ‘leidinggeven’ of ‘accounting & control’, ‘logistiek’, ‘planning’, ‘technologie’ enz. In plaats daarvan neem je de SocioTechnische inrichting van de organisatie als uitgangspunt en je vraagt je af: ‘wat betekent dit voor de inrichting van de andere functies.
Elk vraagstuk dat je kunt formuleren als een structuurvraagstuk komt in aanmerking voor een SocioTechnische analyse en oplossing.
Wat te doen?
Er staat de volgers van de Moderne SocioTechniek twee dingen te doen:
- inventariseren van onderwerpen (problemen die op een oplossing wachten)
- onderzoeken waarom SocioTechnisch organiseren op zo veel weerstand stuit.
Referentie
Jan Achterbergh, Jac Christis, Harrie Regtering (2022): ‘In de geest van de Sitter: uitdagingen nu en in de toekomst.’
Zie ook: De Sitter en de Sociotechniek: Frank Pot, (2019) Hoofdstuk 19 in: ‘De Canon van HRM, 50 tjeorieën over een vakgebied in ontwikkeling. Lange, W. de; Prins, P.; Heijden, B. van der, (redactie). In deze kennisbank:
Canon van HRM, 50 theorieën over een vakgebied in ontwikkeling (kennisbanksocialeinnovatie.nl)
Of ga naar de website van het Vlaamse Instituur: Workitects: Welkom | Workitects
