Innovatie-adoptie door sociale innovatie in logistiek
2018 – In dit rapport doet TNO verslag van een onderzoek naar innovatie-adoptie in de sector Logistiek. Het onderzoek werd gesubsidieerd door NWO. De onderzoeksvraag was: ‘hoe kan sociale innovatie de adoptie van nieuwe technologieën door werknemers stimuleren?’. ‘Innovatie adoptie’ betekent dat medewerkers openstaan voor vernieuwingen, actief bijdragen aan vernieuwingen en de innovaties ook daadwerkelijk gebruiken. ‘Sociale innovatie’ wordt hier verstaan als: het inrichten van werkprocessen op een manier dat de medewerkers de ruimte en verantwoordelijkheid krijgen om bij te dragen aan vernieuwingen.
Opzet van het project
Het project kent een onderzoeksdeel en een deel waarin praktijkoplossingen worden ontwikkeld.
Het onderzoeksdeel bestaat uit een literatuuronderzoek naar innovatie-adoptie, casestudies in logistieke bedrijven over innovatiepraktijken en een vragenlijstonderzoek onder logistieke managers.
De praktijkoplossingen zijn een ‘serious game’ voor medewerkers en een online cursus (massive open online course, mooc)* voor managers en leidinggevenden.
Innovatie-adoptie model
Op basis van de literatuur stelden de onderzoekers een innovatie-adoptie model op, dat in de casestudies en met de survey werd getoetst en aangepast. De hoofdelementen van het model zijn:
-
De perceptie van de innovatie van de gebruiker van de innovatie, het nut voor de gebruiker en anderen en het gebruiksgemak.
-
De organisatiecontext in termen van de regelruimte in het werk, het innovatieklimaat van het bedrijf en de leiderschapsstijl waaronder de werknemer werkzaam is.
-
De mate waarin de technologie uitontwikkeld is en goed werkt.
-
Individuele kenmerken, zoals innovatief of intrapreuneurial gedrag en veerkracht bij tegenslagen.
Inzichten uit de casestudies
De elementen van het model speelden in de praktijkvoorbeelden telkens een rol. Belangrijke succesfactoren voor innovatie-adoptie zijn: het nut van de innovatie voor de gebruiker/medewerker, meer communicatie over de (voorgenomen) innovatie en het betrekken van medewerkers bij de innovatie en het innovatieproces. En het model zou een dynamischer karakter moeten krijgen, omdat ervaring met de innovatie mettertijd de innovatie-adoptie beïnvloedt.
Conclusies op basis van de survey
Uit honderdtien Nederlandse logistieke bedrijven participeerden vertegenwoordigers (managers) in het vragenlijstonderzoek. Werknemers in bedrijven die innoveren en waar een relatief grote autonomie is, team voice en hoge betrokkenheid van medewerkers (deze drie factoren samen weerspiegelen ‘sociale innovatie’ in het bedrijf), gebruiken de innovatie vaker in de praktijk. Gebruiksgemak en waargenomen nut zijn belangrijke aspecten van de perceptie en uiteindelijk de adoptie van de innovatie.
Op basis van de resultaten wordt het volgende advies gegeven aan bedrijven die willen bevorderen dat hun medewerkers de innovaties werkelijk gaan gebruiken of toepassen: ‘besteed aandacht aan:
-
Sociale innovatie: regelruimte en autonomie, zeggenschap en betrokkenheid bij innovaties;
-
Innovatief gedrag van medewerkers;
-
Gebruiksgemak van de innovatie;
-
Waargenomen nut van de innovatie.
Referentie
Oeij, P.R.A. Oeij; Putnik, K; Torre, van der W.; Dhondt, S; Vroome, de E.M.M. (2018) ‘Innovatie-adoptie door sociale innovatie in logistiek’. NWO project nummer 438-15-610. Leiden: TNO.
Het rapport is als bijlage (pdf.) toegevoegd.
Zie ook: Katarina Putnik, Peter Oeij, Steven Dhondt, Wouter van der Torre, Ernest de Vroome, Paul Preenen (2019), ‘Innovation adoption of employees in the logistics sector in the Netherlands: The role of workplace innovation’, European Journal of Workplace Innovation, special issue ‘Socio-Technical Systems theory (STS) in manufacturing’, 2019, 4(2), 176-192.
Te downloaden via: https://journal.uia.no/index.php/EJWI/article/view/543/435
*Het spel en de cursus kunt u vinden via: Game ‘Innoveren kun je leren’ (pdf) en
MOOC ‘Innoveren in de praktijk’
Thema: Innovatie en innovatievermogen
Sector: Logistiek
Bron: Onderzoeksrapport.
Kenmerken
