Kortcyclische arbeid : maar sommigen zijn meer ongelijk dan anderen

 

2018 – in een essay in het Tijdschrift voor Arbeidsverhoudingen zet Frank Pot uiteen dat vormen kortcyclische arbeid (KCA) die mensonwaardig zijn nog steeds (veel) voorkomen terwijl de kennis over goede oplossingen al lang bestaat.

 

 

 

Omvang

 

De auteur concludeert op basis van diverse onderzoeken dat er KCA verdwijnt door relatieve afname van productiewerk en robotisering; maar er komt ook weer nieuwe KCA bij door wat robotisering en digitalisering aan taken niet overnemen of juist creëren. Voor de dienstensector komt er zelfs relatief veel bij. Om de precieze aantallen werkenden in een functie met veel KCA te kennen is meer onderzoek nodig.

 

 

 

Aandacht voor KCA in het verleden van wetenschappers en beleid

 

KCA is er al eeuwen en is altijd omstreden geweest. Tevens is er ook door veel wetenschappers en beleidsmakers aandacht aan besteed: van Adam Smith (1779) via Theo van Waerden (1911) tot en met de Arbowet, art 3 (1989) en de Arbocatalogi op sector- of bedrijfsniveau. De politieke aandacht van sociale partners en overheid neemt soms toe en zakt dan weer weg.

 

 

 

Het kan anders

 

Er zijn goede voorbeelden die tonen dat het anders kan; met ergonomische maatregelen, tijdafspraken en afwisseling in het werk; in de arbocatalogi staan veel goede maatregelen en normen. Maar het heeft toch maar in weinig organisaties de aandacht. En duidelijk is dat automatisering en digitalisering niet vanzelf tot het einde van KCA leiden.

 

Nodig is een andere organisatie van het werk. Een goed voorbeeld biedt het bedrijf Coloplast dat door organisatorische maatregelen veel KCA liet verdwijnen en voor de resterende werkzaamheden met KCA ergonomische maatregelen invoerde. Denemarken voerde in de jaren ’90 een succesvol beleid om KCA terug te dringen. En recent werd in Vlaanderen in diverse productiebedrijven KCA opgeheven door de organisatie op sociotechnische wijze te herontwerpen en productiecellen in te richten. In Nederland heeft het bedrijf Bosch scharnieren (zie elders in deze Kennisbank) met behulp van Quick Response Manufacturing (QRM) zijn organisatie zo herontworpen dat geen KCA meer voorkomt.

 

 

 

Conclusie

 

KCA dient weer op de agenda te worden gezet van het overleg en de onderhandelingen tussen sociale partners en van de SER, de overheid en de politiek.

 

 

 

Referentie

 

Pot, Frank. ‘Kortcyclische arbeid: maar sommigen zijn meer ongelijk dan anderen.’ In: Tijdschrift voor Arbeidsverhoudingen. 2018 (34) 2, pp. 187 t/m 199.

 

Kenmerken