Rijk Zwaan, Zaadteelt en Zaadhandel
Zet zijn personeel op de eerste plaats
2025, Rijk Zwaan teelt, veredelt en verhandelt groente- en fruitzaden sinds 1924. De hoofdvestiging van het bedrijf is in De Lier (Nederland) en het heeft tegenwoordig vestigingen in 31 andere landen. Er werken in totaal meer dan 4000 mensen bij dit bedrijf.
In een artikel in de Volkskrant (zie bijlage) zet Maarten Albers dit bedrijf neer als een sociaal bedrijf; het ‘zet zijn personeel op de eerste plaats’. Waarschijnlijk is het ook een goed voorbeeld van een sociaal innovatief bedrijf in de zin vaneen innovatieve arbeidsorganisatie. Maar daarvoor is meer informatie nodig. Wat maken we op uit het artikel?
De sociale innovatie
Rijk Zwaan is – vooral in de jaren ’60 – snel en internationaal gegroeid dankzij heel veel aandacht voor productinnovatie. Het bedrijf is in 1984 overgenomen door een kapitaal investeerder, maar in 1989 weer teruggekocht door de toenmalig directeuren, afstammelingen van de oorspronkelijke oprichters. Dit driemanschap vormt nog steeds de directie; zij hebben de taken gelijk(waardig) verdeeld en bezitten 90% van de aandelen. De overige 10% zijn verdeeld over ca. 1000 medewerkers.
Een van de directieleden is verantwoordelijk voor onderzoek en ontwikkeling van met name nieuwe rassen, waar zo’n 30% van de omzet aan wordt besteed.
De 4000 medewerkers worden aangestuurd door 4 tot 5 hiërarchische lagen.
De cultuur en intentie van het management zijn gericht op: ‘medewerkers een fijne en duurzame baan bieden met aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, een baan voor het leven.’
Uit het artikel wordt evenwel niet duidelijk hoe de productiestructuur en de besturingsstructuur verder zijn vormgegeven. Is er sprake van een functionele of van een product- of klantgerichte organisatiestructuur? Hoe is de verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen de afdelingen en teams? Werken de medewerkers in teams en zo ja, in welke mate zijn die autonoom? Zijn er leer- en ontwikkelingsmogelijkheden in de banen? Zijn er regelmogelijkheden en autonomie voor de medewerkers ook om stressrisico’s te vermijden?
Resultaten
Het artikel in de Volkskrant maakt melding van een omzet van 627 miljoen euro. De medewerkerstevredenheidsscore is: 8,4. En ook wordt gewag gemaakt van een laag verloop en ‘gelukkige’ medewerkers als geheim van succes.
Het artikel van Albers werpt de schijnwerpers op dit bedrijf en maakt nieuwgierig naar Rijk Zwaan als groot en internationaal goed voorbeeld van sociale innovatie.
Referentie
Albers, Maarten: Rijk Zwaan zet zijn personeel op de eerste plaats. De Volkskrant, maart 2025.
(het artikel is als bijlage toegevoegd.)
Zie ook de website van het bedrijf:
